استفاده از گروههای یادگیری همیار در کلاس درس
دکتر محرم آقازاده
معلمان از گروه های کوچک، معمولاً برای ایده سازی برای بحث در کلاس درس، برای تغییر در روند سخنرانی، یا برای ترغیب دانش آموزان برای صحبتکردن در کلاس استفاده می کنند. کاربرد روش یادگیری از طریق همیاری، بررسی گروه های کوچک متفاوت از کاربری های مختلف یادگیری از طریق همیاری است. در کلاس درسی که به صورت منظم و قاعده مند از روش یادگیری از طریق همیاری بهره گیری می شود، معلم باید تکلیف روشن و حساب شده ای را برای دانش آموزان درنظر بگیرد و دستور العمل های خاصی را برای انجام دادن تکلیف معین شده ارائه دهد. یادگیری از طریق همیاری چیست؟ یادگیری از طریق همیاری راهبردی است که دانش آموزان را در قالب گروه های منسجم و پایدار برای کار و تماس با یکدیگر برمی انگیزد. کار گروهی، بخش اصلی تحقق اهداف یادگیری در کلاس های درس است. یادگیری از طریق همیاری، مسئولیت پذیری شخصی را در میان تعاملات گروهی پرورش می دهد. به طوری که به گفته آلیسون کینگ (????) در یادگیری از طریق همیاری، نقش معلم از «دانای صحنه کلاس به راهنمای عمل» تغییر می یابد. دانش آموزان اگر چه به صورت گروهی به یادگیری اقدام می کنند، ولی پیشرفت آنان در یادگیری، به صورت انفرادی سنجیده می شود. * یادگیری از طریق همیاری، دارای نظم و ساختار است و تمرکز اساسی اش بر اطمینان یافتن از رخ دادن یادگیری است. انتخاب و فعال سازی گروه سبب می شود دانش آموزان بنابه دیدگاه ها، توانایی ها، قومیت و نژادهای مختلفی که دارند، به صورت خلاقانه عمل کنند.
واگذار کردن تشکیل گروه به خود دانش آموزان امکان دارد سبب تشکیل گروه های همگن شود، یعنی امکان دارد دانش آموزانی که گرایش هنری، علمی، اجتماعی، خانوادگی، طبقه اجتماعی و... خاصی دارند، به گروه های خاص تقسیم شوند. این کار سبب می شود کارآیی گروه ها کاهش یابد و کسب مهارت های اجتماعی به تأخیر افتد و تمرکز بر انجام تکلیف محوله تنزل یابد (کوپر، ????). از این روست که، توصیه می شود، معلم برای یادگیری از طریق همیاری و به منظور تشکیل گروه ها باید خود رأساً وارد عمل شود و گروه های ناهمگنی بسازد. در گروه های ناهمگن، اعضای گروه از زمینه های دانشی، هنری، قومی و... متفاوتی هستند. تعداد اعضای گروه در کلاس درس می تواند بین ? تا ? نفر متغیر باشد. این تعداد عضو برای گروه های دانش آموزی است که تا حدودی توانایی مدیریت زمانی و کلامی را دارند.
به دیگر سخن، اگر از نظر پایه های تحصیلی به تعیین اعضای گروه اقدام شود، بهتر است گروه های ? نفری از پایه چهارم و پنجم دبستان به بالا تشکیل شود. برای پایه های اول تا سوم دبستان، کار دونفری مناسب تر است. گروه هایی با اعضای زیاد، امکان تنوع دیدگاه ها را افزایش می دهد، در حالی که گروه هایی با اعضای محدود برای تسهیل تعاملات اثر گذارند (میلیس، ????). * یادگیری از طریق همیاری یک کلاس درس با ماهیت اجتماعی را پی ریزی می کند، که در آن دانش آموزان به همبستگی هایی می رسند که هدف مشترکی را دنبال می کنند و غالباً اعضای گروه در برابر فراگیری محتوای دروس از سوی همدیگر مسئولیت نشان می دهند. کار گروه معمولاً تا زمانی که همه اعضا بر محتوای درس تسلط نیابند خاتمه نمی یابد. افزون بر این، وقتی اعضای گروه در برابر یادگیری همدیگر مسئول اند و تلاش می کنند مطالب را به یکدیگر بیاموزند، یادگیری انفرادی را هم تجربه می کنند. پایداری گروه یا ثبات اعضای گروه بسته به توان همیاری آنان است.
اگر گروه ها در کارهایشان پیشرفت خوبی نشان می دهند نیاز به تغییر دادن اعضای گروه ها نخواهد بود. * یادگیری از طریق همیاری، مهارت های برقراری ارتباط دانش آموزان را می طلبد و آن ها را ارتقاء می دهد. موفقیت گروه به میزان اثرگذاری تعاملات میان اعضای گروه بستگی دارد. پیش از آن که یادگیری از طریق همیاری آغاز شود، دانش آموزان باید برخی مهارت های مورد نیاز برای تعامل موفق گروهی را بیاموزند؛ مهارت هایی، نظیر: تعبیر و تفسیر واژگان و جملات برای درک و فهم بهتر. ارائه و دریافت بازخورد. ایجاد فرصت برای دیگران جهت بیان ایده ها. خودداری از مجبور کردن گروه به پذیرش نظرات. * یادگیری از طریق همیاری، بین مسئولیت شخصی و گروهی یادگیرندگان ایجاد توازن می کند. هر گروه و هر دانش آموز در درون گروه، باید کاری برای انجام دادن داشته باشد. به دیگر سخن، هر دانش آموز باید بر درسی که ارائه می شود، تسلط یابد و بتواند نمرات مورد قبولی را دریافت کند. نمرات گروه می تواند بخشی از نمرات یادگیرنده را تشکیل دهد و هیچ وقت نمره گروه نمی تواند به طور کامل نشان دهنده مسئولیت پذیری اصلی یادگیرنده باشد. مزایای یادگیری از طریق همیاری افزایش حضور در مدرسه و کلاس درس.
با توجه به تعلقی که اعضای گروه ها به گروه خود دارند، تماس آنان به حضور در مدرسه و کلاس افزایش می یابد. کسب نمرات بالا. به دلیل مشارکت فعال در کلاس، عزت نفس دانش آموز ارتقا می یابد و درک و فهم او از مطالب درسی افزایش می یابد. مشارکت فعال، عزت نفس بالا، خوداتکایی و... زمینه ساز کسب نمرات بالا هستند. پختگی مهارت های برقراری ارتباط. هر دانش آموز دارای برخی توانمندی های برقراری ارتباط است. مشارکت فعال در کلاس درس، ایده سازی، بیان نظریات، دفاع از چشم اندازها و... سبب تقویت توان برقراری ارتباط در یادگیرنده می شود. منابع: ?- Cooper , Jim (1990). Cooperative Learning College Teaching: Tips From The Trenches, The Teaching Professor , 4 (5). ?- King. Allison (1993), From Sage on The Stage to Guide on The Side, College Teaching. 41 (1). ?- Millis, Barbara (1993). Cooperative Learning, a Workshop Presented at Dalhousie University.
منبع: روزنامه همشهری
یادگیری تحقیق مدار چیست؟
اصطلاح تحقیق موقعیتی را توصیف می کند، که در آن کنجکاوی و میل به پیدا کردن چیزی از طریق کاوش، بررسی و جستجو وجود دارد. محققان، با سوالهای ایجاد شده، چالش های فکری و تلاش برای حل مسئله درگیر هستند. تحقیق معمولا نیاز به ارتباط با دیگران دارد و در همین ارتباطات است که عزت نفس خویشتنداری مخا برای مواجهه را یک محیط تازه و سازگاری با آن را افزایش و رشد می دهد.
کودکی که سرگرم تحقیق است، فراگیر کنجکاوی است، که در تصمیم سازی در باره هدف ها و نتایج یادگیری تا حدی کنترل دارد. (منمویر و آدامز، 1997 ) مهارت ها و نگرش های تحقیقی، مهارت هایی عمومی و قابل انتقالند و کودکان را برای یادگیری موثر مادام العمر آماده می سازد.
در هنگام تحقیق لازم است کودکان، نحوه دست رسی به نظریه های موجود و چگونگی شکل گیری آنها را بداند، و در صورتی که هیچ یک از نظریه های موجود کارایی لازم را نداشتند، فرضیه هایی را بسازد.( که امکان دارد نادرست باشند و معلم می تواند با راهنمایی خود آن نظریه را پخته تر و اصلاح کند که این روش در پست های بعدی مطرح خواهد شد.)
باید توجه داشت، منظور از تحقیق برای کودکان مقطع ابتدایی، این نیست کودک مطالبی را از منابع گوناگون استخراج و آنها را پردازش کند؛ بلکه کودک مقطع ابتدایی باید بیشتر تشویق به مشاهده پدیده ها و توجه به چگونگی انجام آنها و جزئیات آنها بشود، بهطوری که در ذهن او سوالات زیادی به وجود آید و رسیدن به جواب آنها در گرو دقت در مشاهده و استفاده از اطلاعات قبلی و تفکر خلاق باشد.
در این صورت است که دانش آموز از همان کودکی، با شخصیتی محقق و کاوشگر بار می آید و تفکر خلاق و کاوشگر در او تقویت می شود.
با راهنمایی هایی از کتاب « کودکان تحقیقگر، آموزش چالشگر » اثر « ماکس دوبو » و ترجمه آقای سعید فضایلی هاشمی
