گزارش نویسی و نحوه ارائه گزارش: ( آهنچیان 1382به نقل ازمک نیف )
شکل گزارش:
شواهد ارائه شده یعنی همان گزارش ها، اسناد و سایر داده ها باید در چارچوب گزارش کوتاهی که ادعای شما را
در مورد اینکه یافته های شما عملی و بخشی از دانش هستند تنظیم شود.
شکل گزارش باید به طور معمول نشان دهنده فرایند یادگیری درونی شما باشد، و در پاسخ به پرسش های زیر تدوین شود.
- دوست داشتم درباره چه چیزی به پژوهش بپردازم؟
- چگونه می خواستم درباره آن پژوهش کنم؟
- فکر می کردم که قادر به انجام چه کارهایی درباره آن بوده ام؟
- چه کردم؟
- چه یاد گرفتم؟
- چگونه می توانم یادگیری ام را نشان دهم؟
- چگونه می توانم تأثیری را که بر کارم داشته، ارزشیابی کنم؟
- پژوهش چگونه موجب رشد من به عنوان یک فرد شاغل شده است؟
ارائه گزارش های اقدام پژوهی:
هنگام تنظیم دفترچه شواهد، استفاده در عنوان هایی شبیه آنچه هنگام اجرای اقدام پژوهی استفاده می کردید، مفید است. در صورت تمایل از عنوان های زیر استفاده کنید. می توانید عناوینی مخصوص خودتان تنظیم کنید. بهتر است از طرح پیشنهادی زیر فقط به منزله راهنما یا سیاهه ای برای ارزیابی کمبودهای گزارش خود بهره گیرید.
مسئله شما چه بود؟
برای مطالعه خود، زمینه چینی کنید. خود را معرفی کنید و شرح دهید به چه زمینه ای علاقه داشتید و چه چیزی در شما باعث شد که این مسئله را برای پژوهش در نظر بگیرید. مشکل چیست؟ چرا آن را یک مشکل می دانید؟
آیا آن نماد یک عمل خوب بود؟ آیا این عمل را به نحوی توضیح داده اید که هر خواننده ای بفهمد در آن زمان چه چیزی در ذهن شما به قدری اهمیت داشت که شما را وادار کرده است تا کاری درباره آن انجام بدهید؟
مسئله چه ربطی به شما داشت؟
در اینجا باید درباره مبنای ارزشی خود، به منزله یک فرد متخصص، توضیح دهید. اگر موقعیت به نحوی بوده که مطالعه را برای ارزیابی چگونگی ایجاد تغییراتی در آن انجام داده اید.
موقعیت هایی را که به شدت نیازمند تغییر بودند مشخص کنید.
آیا با مشکلی مواجه شدید که بر خلاف عقیدة شما بود؟
آیا شرایط آن زمان، با عقیده تان منطبق بود، به نحوی که احساس می کردید باید در جریان اموری که به خوبی پیش می رفتند نقشی داشته باشید؟
آیا موقعیت طوری بود که مجبور بودید آن را برای اطمینان از اینکه رونق نظرات شماست، ارزشیابی کنید؟
در این قسمت باید سعی کنید مسئله پژوهش خود را به ارزش هایی که به عنوان فردی حرفه ای مراعات می کردید ربط دهید.
آیا درباره صحت درک و درست و عادلانه بودن مداخله مطالبی آورده اید؟
چرا نتوانستید ابهامات را تحمل کنید؟
چرا موقعیت را ترک نکردید؟
آیا بحثی جدی است و بحثی است که باید خیلی دقیق مهارش کنید. چون نشان می دهد که مداخله شما نوعی دخالت نبوده بلکه اقدامی اخلاقی و مبتنی برتعهد بوده است؟
چه دلیلی در مورد ضرورت انجام این پژوهش، داشتید؟
آیا مشکلی وجود داشت که باید درباره آن پژوهش می شد؟ اگر بلی خواننده چه طور می تواند آن مشکل را درک کند؟
از آن اوضاع و احوال چه تصویری می توانید ارائه دهید؟
شواهدی را تهیه کنید که نشان دهنده شرایط آن زمان باشد به دلایلی را که بر اساس آن پژوهش ضرورت
می یافت ارائه دهید.
برای رفع مشکل چه کارهایی از دست شما ساخته بود؟
در اینجا باید راه حل های احتمالی را که در نظر گرفته اید، بیان کنید.آیا لشکر کاملی از راه حل ها را تدارک دیده بودید؟
کدام راه حل را انتخاب کردید؟ چرا؟
چرا از میان سایر راه حل ها این راه حل را برگزیدید؟
برای حل مشکل چه کردید؟
چه راه حلی را به اجرا گذاردید؟
آیا کار آسانی بود؟
بدون مانع به پیش رفت؟
فقط به یک راه حل پرداختید یا تلاش خود را صرف چندین راه حل کردید؟
ـ آیا در نیمه کار، نظر خود را تغییردادید؟
بالاخره چه اتفاقی افتاد؟
هدف این قسمت ارائه تصویری از روند کار است. فراموش نکنید شما درباره کاری که انجام داده اید هیچ ایده ای ندارید. باید داستان را روشن و ساده بیان کنید. نکات بدیهی را هم بگویید. بسیاری از پژوهشگرن گمان می کنند که خواننده می تواند بدیهی ترین چیزها را پیش گویی کند. باید چیزهای بدیهی را هم بیان کنید، هر چند که به نظر برسد کاری بسیار پیش پا افتاده است.
در چنین مواردی، ضبط شنیداری به گفتن داستان کمک می کند. علاوه براین می توانید داستان را برای شخص دیگری بگویید و در ضمن آن را ضبط یا یادداشت کنید. آن ها احتمالاً خواهند گفت‹‹ وقتی شما آن کار کردید، چه اتفاقی افتاد؟›› آنها می توانند مواردی را که به سهو جا انداخته اید یا مبهم هستند مشخص سازند.
بیان داستان برای دیگری می تواند به منزله پیش نویسی اولیه باشد. به هنگام یادداشت آن، فرض کنید از نو در حال گفتن همه داستان هستید.
برای نشان دادن اقدامات خود و آثار آن، چه شواهدی تهیه کردید؟
در این مرحله شما باید دومین مجموعه از شواهد را ارائه بدهید و تأثیر خود را بر زمینه پژوهش مشخص کنید.
از کدام فنون گردآوری داده ها استفاده کردید؟
چرا از میان نمونه های مختلف، این فنون را برگزیدید؟
به عنوان معرف تغییراتی که در کار ایجاد شده است، کدام داده های مهم را انتخاب و ارائه می کنید؟
کدام داده ها باعث شد که آن ها را از میان بقیه انتخاب کنید؟
آیا خواننده می تواند شواهد ارائه شده و توضیحات شما را درباره علت مهم بودن این شواهد به روشنی مشاهده کند؟
توجه داشته باشید که در این بخش، شواهد واقعی را ارائه می دهید. این شواهد ممکن است به شکل یادداشت های سیاری، صورت جلسه ها و نوارهای ضبط شده صوتی ـ تصویری باشد که آنها را از میان داده های خام انتخاب کرده اید .
همه داده های خام را به گزارش پژوهش خود پیوست کنید. در اینجا فقط آن دسته از داده های خام را انتخاب کنید که از آنها به منزله شواهدی روشن برای نشان دادن پیشرفت در کار خود و سایرین استفاده خواهید کرد.
از شواهد خود به چه نتایجی رسیدید؟ با چه ملاکی درباره اثر بخشی آن ها قضاوت کردید؟
آیا در کارها تغییری روی داد؟
چگونه می توانید این تغییرات را نشان دهید؟
به هنگام اجرای پژوهش به چه چیزهایی فکر کرده اید؟
شواهد چنین تفکراتی در چه محلی در اختیار خواننده قرار دارد؟ یادداشتهای روزانه شما، در یادداشتهای شما به دوستان نقاد پژوهش و…
چگونه به این نتیجه رسیدید که بر موقعیت اثرگذار بوده اید؟
در مقام پژوهشگر برای شما چه اتفاقی روی داد؟
آیا از تاثیر مداخله خود راضی بودید؟
آیا واقعاً کار مناسبی انجام دارید.و از سوی کسانی که شما در روند زندگی آنها مداخله کردید، تاییدی مبنی بر انجام کار به صورتی مطلوب، دریافت داشتید؟
با چه دلایلی می توانید ثابت کنید که دقت لازم را در دست و عادلانه بودن، قضاوت های خود را اعمال کرده اید؟
اعتبار ادعای تاثیرگذاری بر موقعیت، پیشرفت امور، و اعمال تغییراتی روی خود و موقعیت را چگونه ثابت می کنید؟
اعتبار گذار چه کسی بود؟
آیا آنها همکاران شما در محل کارتان بودند؟یا…
آیا مشاهده کننده ای خارجی که به نقد کارتان بپردازد، داشتید؟
ازکدام طرح اعتبارگذاری تبعیت کردید؟
آیا با کسی گفتگویی داشتید که به صورت صوتی ضبط شده باشد؟
آیا از همکارانتان خواسته اید که به مشاهده تدریس شما بنشینند و مشاهدات خود را با شما در میان بگذارند؟
چگونه می توانید کاملاً مطمئن باشید که هر یک از خواننده های گزارش تان آن را باور خواهند کرد و هیچ قسمتی از آن را جعلی نمی پندارد؟
کار خود را چگونه اصلاح کردید؟
پژوهش چه تاثیری بر کارتان داشته است؟
آیا تصمیم گرفته اید پس از پایان این پژوهش به سراغ مسئله دیگری بروید؟
آیا این پژوهش، به همان نحوی که لازم بوده، تاثیری بر جایگاه کاری شما گذاشته است؟
آیا افراد دیگری نیز هم اکنون مشغول آن هستند؟ ص 170167
نحوه تدوین گزارش
قاسمی پویا 1382
به طور کلی در تدوین گزارش چهار مرحله را باید در نظر داشته باشید:
1 مطالب مقدماتی
2 محتوای مطالب یا متن گزارش
3 پیوست ها
4 منابع
مطالب مقدماتی کلیات شامل موارد زیر است:
11 صفحه عنوان:
در این صفحه ابتدا عنوان پژوهش، سپس نام نویسنده یا پژوهشگر و همکاران اصلی وی و سال تدوین گزارش و محل جغرافیایی آن ذکر می شود.
عنوان تحقیق باید تا اندازه ممکن گویا و روشن باشد.
مثال: “چگونگی ترغیب دانش آموزان دوره ابتدایی به مشارکت در امور مدرسه“
12 چکیده
چیکده تحقیق در برگیرنده خلاصه ای از اجزا و یافته های تحقیق است. هدف از این کار به ویژه در پژوهش های متداول و گسترده، آگاهی یافتن سریع خواننده از محتوای گزارش است. بنابراین، در این قسمت در چند مرحله آن چه را که بررسی کرده اید به اطلاع خواننده می رسانید.
در چکیده تحقیق، به طور خلاصه مراحل تحقیق را همراه با یافته ها ویژگی های هر مرحله توضیح می دهید، به گونه ای که خواننده گزارش با خواندن این چکیده بتواند تصمیم بگیرد آیا می خواهد تفصیل گزارش را بخواند یا نه؟
13 تشکر و قدردانی
در این قسمت، پژوهشگر از افراد و سازمان هایی که وی را در کلیة مراحل تحقیق یاری کرده اند تشکر و قدردانی می کند.
2 محتوای مطالب یا گزارش
در این قسمت کلیه مراحل تحقیق را از اول تا نتیجه گیری نهایی و ضمن فصل بندی چندگانه مشخص
می کنیم. می توانیم هر گام را با یک عنوان گزارش دهیم.
3 پیوست ها
در این مرحله اگر جدول یا نمودارهایی دارید در این قسمت آورده می شود با ذکر منبع
4 منابع:
در این قسمت منابعی را که در کلیه مراحل تحقیق از آن استفاده کرده اید می آورید.
معمولاً منابع را طبق شیوه ای مشخص می نویسند، این شیوه به شرح زیر است:
نام خانوادگی، نام، عنوان کتاب، نا مترجم، ناشر، محل نشر، تاریخ انتشار، نوبت چاپ، شماره جلد
مثال1: ولف، ریچارد، “ارزشیابی آموزشی“، ترجمه علیرضا کیامنش، مرکز دانشگاهی،تهران، 1371، چاپ اول
اگر کتابی دو مترجم داشته باشد هر دو را مینویسیم ولی اگر بیش از دو مترجم داشت اول را می نویسیم و کلمه دیگران را اضافه می کنیم.
مثال: مک نیف جین، و دیگران، “اقدام پژوهی“ ترجمه محمدرضا آهنچیان، انتشارات رشد، تهران،1382، نوبت اول منابع اگر تالیف باشد فقط نام مولّف یا مولّفان را می نویسیم.
مثال:علاقه بند، علی، “مقدمات مدیریت آموزشی“ انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، 1369، چاپ اول
برخی ملاحظات برای درست نوشتن:
ساده بنویسید، در گزینش واژه ها و اصطلاح دقت کنید. واژه ها و اصطلاح هایی را که ممکن است در خواننده ایجاد ابهام کند، در پانوشت ها یا در داخل متن توضیح دهید. واژه ها و نام های ناآشنا برای خواننده و اصطلاح ها را به خط نسخ بنویسید و یا به صورتی آن ها را برجسته کنید. مثل داخل دو گیومه“ “ یا سیاه تر نوشتن یا زیر آن خط کشیدن و جز اینها و روی آنها را اعراب بگذارید.
نام ها و واژه ها و اصطلاح های خارجی را، حروف بزرگ بنویسید. فارسی آنها را نیز با اعراب بنویسید، واژه ها و اصطلاح های بیگانه را می توانید یا در پانوشت یا در متن داخل پرانتز یا در کمان بیاورید.
شماره صفحه ها در گوشه سمت راست بالای کاغذ گذاشته شود.
ارجاع ها و منابع را به صورت خلاصه در داخل متن در داخل پرانتز یا در کمان بیاورید. و شخصات کامل آن را در کتاب شناسی پایان گزارش به شرحی که گذشت بنویسید.
در بالای جدول ها و نمودارها و شکل ها به ترتیب شماره بگذارید.
پس از پایان پاک نویس نوشته، فهرست مناسبی از محتوای گزارش در اول گزارش و پس از صفحه عنوان یا صفحه اول تهیه کنید. در تهیه این فهرست می توانید سلیقه خاصی به کار ببرید ولی در هر صورت در سمت راست بالای صفحه می نویسید: “عنوان“ و در سمت چپ شماره صفحه.
