آموزش و پرورش کشور هند:

ساختار نظام آموزشی:
در ساختار نظام آموزشی کشور هند تمرکز عمده بر بعد وسیع ارائه خدمات آموزشی و اهمیت ساختار، سازماندهی و ارتقاء آن استوار است. به علاوه، ساختار سیستم آموزشی کشور هند بر رشد آموزش مناطق مختلف کشور و برقراری رقابت های آموزشی بین این مناطق تأکید دارد. سیستم آموزش ابتدایی هند از دومین رتبه جهان برخوردار است.
گرچه سالها برنامه ریزان هندی مانند برنامه ریزان کشورهای جهان سوم به طراحی برنامه های غیر واقعی مبادرت می نمودند، اما ویژگی های خاص هند مانند جمعیت زیاد گرسنگی و سوء تغذیه، فقر و بیسوادی و فقدان منابع رایگان مالی مانند نفت، مانع دوری آنها از واقعیت ها می گردید.
تمرکز زدایی آموزش ابتدایی :
طرح تمرکز زدایی آموزش ابتدایی بخشی از سیاست های ملی کشور هند طی سال 1986، یعنی تقریبا 20 سال پیش، به شمار می رود. این طرح توسط کمیته هایی تحت عنوان، کمیته های آموزش روستایی ( VECs ) در جهت مدیریت هر چه بهتر آموزش ابتدایی در کشور هند به مورد اجرا در آمده است.
طرح مذکور با هدف اجرای سیاست های خانواده محور و دانش آموز محور در حوزه آموزش،به ویژه در آموزش ابتدایی و دستیابی کلیه کودکان به امکانات آموزشی مناسب در مدارس رسمی یا غیر رسمی و ادامه تحصیلات در این مراکز است.
آموزش و پرورش هند تحت نظارت سه گروه مشتمل بر دولت مرکزی، دولت های ایالتی و مقامات محلی اداره می گردد. ساختار آموزش و پرورش کشور هند غیر متمرکز می باشد. به عبارت دیگر توزیع قدرت و اختیارات قانونی در سطوح مختلف تصمیم گیری، اعم از عالی، میانی، اجرایی و حتی در سطح مدارس صورت می گیرد.
نقش دولت مرکزی در آموزش و پرورش کشور هند:
در کشور هند مدیریت آموزشی بر عهده وزارت توسعه برقراری منابع انسانی است، که به حفظ استانداردهای ملی و هماهنگ در زمینه های مختلف آموزش و پرورش در سطوح عمومی و عالی مبادرت می نماید. بررسی اجمالی و تاریخی مأموریت ها و وظایف و ساختار سازمانی وزارتخانه آموزشی طی 5 دهه اخیر نشان می دهد که سیاست تمرکز زدایی در آن تحقق یافته است. به نحوی که در حال حاضر اداره آموزش و پرورش به عنوان یکی از توابع وزارت نمود یافته است.
مقطع آموزش ابتدایی در کشور هند :
آموزش ابتدایی در کشور هند از 6 سالگی آغاز می شود و به مدت 8 سال ادامه دارد، به عبارت دیگر این دوره، کودکان 6 تا 14 ساله را تحت پوشش قرار می دهد. دولت های ایالتی موظف به ارائه آموزش و پرورش رایگان و اجباری به این گروه سنی می باشند. هر سال تحصیلی نیز ار 200 روز کاری تشکیل شده است، که از اوایل تابستان آغاز و تا تابستان آتی ادامه میابد. 8 سال آموزش ابتدایی، خود به دو دوره 5 ساله آموزش ابتدایی و دوره 3 ساله آموزش میانه تقسیم می شود. البته شرایط سنی می تواند در ایالات مختلف، متفاوت باشد.
زبان آموزش :
در اکثر ایالات، ربان مادری یا زبان محلی به عنوان واسطه آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد، این در حالی است که تسهیلات آموزشی و سایر امکانات از مکانی به مکان دیگر متفاوت است.
علاوه بر مناطقی از کشور که مردم شان به زبان هندی تکلّم می نمایند در اکثر ایالت های غیر هندی زبان، آموزش زبان هندی اجباری است که این آموزش اجباری زبان هندی از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است.
آموزش زبان انگلیسی هم در تمامی ایالات به غیر از ایالات بیهار، اجباری است. با این که آموزش زبان انگلیسی در اکثر مدارس اجباری است، باز هم از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت می باشد.
سیستم امتحانی و مدارک تحصیلی کشور هند :
ارزشیابی تحصیلی در نظام آموزشی هند از جایگاه ویژه ای برخوردار است. به طور علمی، در تمام ایالت های این کشور سطوح تحصیلی به کلاس ها با پایه های متعدد تقسیم شده و ارتقاء از یک پایه به پایه بعدی متوسطه به نتیجه ارزشیابی تحصیلی در پایان سال تحصیلی بستگی دارد.
در سطح آموزش ابتدایی، آزمون ها از انعطاف کافی برخوردار می باشند و به صورت داخلی و در سطح مدرسه ای برگزار می شود. در این مقطع سیاست های آموزشی به گونه ای است که کلیه دانش آموزان به گذراندن کلاس های اول تا پنجم با موفقیت و بدون نیاز به تکرار پایه مبادرت می نمایند.
مدارک دوره 8 ساله ابتدایی توسط مدارس صادر شده و از اعتبار کافی جهت ورود به آموزش متوسطه برخوردار می باشد. مسئولیت اجرای آزمون های مقطع متوسطه در پایه های نهم و یازدهم از وظایف مدارس به شمار آمده است و این در حالی است که مسئولیت اجرای آزمون در پایه های دهم و دوازدهم این دوره بر عهده هیئت مدیره آموزش متوسطه ایالتی می باشد. این هیئت با استفاده از آزمون های استاندارد شده با همکاری معلم مجرب مبادرت نموده و بر اساس آن مدارک تحصیلی پایه های دهم و دوازدهم جهت ادامه تحصیل در مقاطع تکمیلی متوسطه و دوره های عالی فنی و حرفه ای و یا جهت استخدام الزامی است.