مراحل پژوهش در عمل : ( قاسمی پویا 1380)

مراحل پژوهش در عمل یا چرخه پژوهش، مراحل کاملاً خطی یا پلکانی نیست. همچنان که در ویژگی های این نوع از تحقیق اشاره شده است این مراحل دوری یا حلزونی است. از این رو آن را چرخه پژوهش نیز نامیده اند. با این حال چون این روش نیز منظم و هدفمند است پس لازم است مراحلی را در این پژوهش در نظر گرفت. مراحل پژوهش در عمل عبارتند از تشخیص، اجرا و ارزیابی و عرضه به شرح:

مرحله تشخیص:

 1 مشخص کردن موضوع و عنوان پژوهش 

2 توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله

3گردآوری اطلاعاتشواهد1 

4 تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها

5 انتخاب راه جدید موقتی مرحله ارزیابی و عرضه

7گردآوری اطلاعات شواهد2

8 ارزش یابی تأثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن               

9 تجدیدنظر و دادن گزارش نهایی یا اطلاع رسانی

*مشخص کردن موضوع و عنوان پژوهش: نخستین گام در هر پژوهش، تعیین موضوع یا زمینه تحقیق  است.

آیا موضوع مورد توجه وی با شغل اش ارتباط دارد؟

آیا موضوع قابل بررسی و تحقیق است؟

توصیه ها:

ویژگی هایی که موضوع تحقیق می بایست داشته باشد:

* مورد علاقه شما باشد

* پژوهش پذیر باشد

* دارای اهمیت باشد

* در توان پژوهشگر باشد

* منابع اطلاعاتی کافی در اختیار باشد

* توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله

پژوهش در عمل درباره وضعیتی است که در آن قرار داریم، یعنی: اینجا و اکنون. بنابراین لازم است پژوهشگر برای مشخص کردن مسئله مورد نظر خود که به دنبال بهبود و اصلاح آن است و ضعیت منفی را به روشنی توصیف کند تا تصویر مشخصی از آن چه در حال حاضر در محیط کار و مسئله آفرین وی می گذرد.

نمونه ای از پرسش های پژوهش در عمل :

 چگونه می توانم در مدرسه به تفاوت های فردی کودکان توجه کنیم؟

 چرا برخی از کارکنان همیشه دیر در سرکار حاضر می شوند؟ برای تغییر این وضع چه می توانم بکنم؟

 چگونه می توانم والدین کودکان را به مشارکت بیشتر در امور مدرسه تشویق کنم؟

 از کجا و چگونه به مشکل خود پی می بریم؟

معمولاً مسائل کاری افراد به صورت های گوناگون، خود را نشان می دهند. برای مثال به عنوان معلم پژوهنده می توانیم از طریق منابع زیر به مشکلات و مسائل خود پی ببریم:

1 احساس ما به عنوان یک معلم، ممکن است احساس کنیم کارها خوب پیش نمی رود.

2 اسناد و مدارک آموزشی: نمرات امتحانی شاگردان

3واکنش ها و اظهارات والدین دانش آموزان

4 واکنش های شاگردان

5 واکنش مدیر و همکاران

6 واکنش اداره

7 پژوهش های دیگران

8 اسناد و مدارک علمی

توصیه ها:

* هر چه مسئله دقیق و روشن و ملموس تر باشد، پژوهش درباره آن آسان تر خواهد بود.

* در میان گذاشتن موضوع با همکاران و افراد منتقد و استفاده از نظرات منطقی آنان. 

* موضوع و مسئله تحقیق باید مطلبی باشد که واقعاً پاسخ آن از پیش معلوم نباشد.    

* درباره مسئله مورد نظر و اهمیت و هدف آن توضیح دهید تا ارزش کار برای دیگران کاملاً مشخص شود.